Zgrubienie bądź odczuwalna kulka/grudka na powiece może być sygnałem o rozwijającej się gradówce. Gradówka jest bardzo częstym schorzeniem dotykającym zarówno dzieci jak i osoby dorosłe. Zmiany te u niektórych pacjentów mogą pojawiać się często i w dużych ilościach, gradówka ma podłoże bakteryjne i rozwija się często u osób mających przewlekłe problemy okolic powiek (liczne stany zapalne, ZSO).

CZYM JEST GRADÓWKA?

Gradówka rozwija się na skutek zaczopowania ujść gruczołów Meiboma. Gruczoły te produkują potrzebny składnik filmu łzowego- warstwę lipidową. Wydzielina produkowana przez gruczoły Meiboma odpowiada za odpowiednie nawilżenie oka i zapobiega odparowywaniu wody z powierzchni oka. W skutek zatkania ujść gruczołów, powstaje zapalenie, które objawia się swędzeniem, pieczeniem a także zaczerwieniem. Rozwój gradówki może być również związane z zakażeniem bakteryjnym gronkowcem.

Zakażenie gronkowcem jest bardzo powszechne, dochodzi do niego najczęściej na skutek kontaktu z osobą zakażoną lub przedmiotem użytkowanym przez osobę zakażoną. Zdarza się również, że gradówka jest efektem zaburzeń mrugania w wyniku których dochodzi do nierównomiernego nawilżenia oka przez film łzowy (który stanowi również barierę ochroną przez bakteriami i czynnikami zewnętrznymi). W skutek suchości oka, pojawia się uczucie swędzenia, pieczenia a także odruch pocierania oka co sprzyja transmisji bakterii do gruczołów Meiboma. Gradówka dotyka równie często osoby zmagające się z łojotokowym zapaleniem skóry oraz trądzikiem różowatym (obie te choroby wpływają na zatykanie się gruczołów).

CZYM RÓŻNI SIĘ GRADÓWKA I JĘCZMIEŃ ?

Pozornie gradówka i jęczmień są podobnymi schorzeniami rozwijającymi się na powierzchni powieki. Oba schorzenia charakteryzują się uczuciem dyskomfortu i przybierają kształt grudki widocznej gołym okiem.

Główna różnica jaka dzieli te dwa schorzenia to uczucie bolesności. Jęczmień jest bardzo bolesnym i dokuczliwym ostrym zapaleniem gruczołów. Jęczmień, szczególnie nieleczony może skutkować rozwinięciem się gradówki. Gradówka natomiast jest zmianą przewlekłą jednak nie bolesną (może nie reagować na leczenie antybiotykami).

DIAGNOSTYKA GRADÓWKI:

Gradówka jest zmianą, którą należy skonsultować z lekarzem, gdyż jej samoistne ustąpienie jest raczej niemożliwe. W wywiadzie z lekarzem należy podać wszelkie istotne informacje związane z rozwojem choroby m.in. rodzaj dolegliwości, czas trwania choroby, a także czynniki mogące być przyczyną jej rozwoju.

Badanie w przypadku gradówki, opiera się na egzaminowaniu narośli na powiece w lampie szczelinowej. Podczas badania określić można nie tylko typ i poziom rozwoju schorzenia, ale również czynniki które mogły przyczynić się do jego wystąpienia (łojotokowe zapalenie skóry powiek, trądzik różowaty, stan zapalny oczodołu).

W diagnozowaniu gradówki nie ma konieczności wykonywania dodatkowych badań laboratoryjnych.

OBJAWY:

Pierwszym objawem w przebiegu rozwoju gradówki jest pojawienie się niebolesnego zgrubienia na powiece. Zmiana zazwyczaj rozwija się w wolnym tempie, może przebierać kolor biały lub pozostawać w odcieniu skóry. Niekiedy gradówka rozwija się jednak szybko, a jej głównym objawem jest zaczerwienieni i obrzęk. Podczas rozwoju gradówki może pojawić się również ból na powierzchni oka, a także uczucie zamglenia lub problemy z widzeniem, dzieje się tak ponieważ zablokowane gruczoły nie dostarczają do filmu łzowego wystarczającej ilości składników tłuszczowych.

Wizyta okulistyczna powinna odbyć się również, jeżeli objawy utrzymują się dłużej niż 2 tygodnie.

CZY GRADÓWKA JEST GROŹNYM SCHORZENIEM?

Pojedyncze gradówki nie są zazwyczaj niebezpieczne, jednak z perspektywy okulistycznej zaleca się podjęcie leczenia. W przypadku gdy ilość gradówek rośnie w szybkim tempie (co może wskazywać na liczne niedrożności gruczołów lub ostre zakażenie bakteryjne) należy niezwłocznie poddać się leczeniu, gdyż taki stan prowadzić może do rozwoju wielu schorzeń m.in. zespołu suchego oka.

CZY GRADÓWKA JEST ZAKAŹNA?

Schorzenie bardzo często – w 90% wynika z zakażenia gronkowcem, są to bakterie bytujące na linii wodnej. W przypadku bakteryjnego zakażenia gronkowcem, zakaźność choroby jest wysoka i bardzo szybko rozprzestrzenia się w środowisku. Pacjent ze stwierdzonym zakażeniem gronkowcem powinien używać indywidulanych przyborów kosmetycznych oraz kosmetyków, które nie powinny mieć kontaktu z rzeczami osób zdrowych. Po wyleczeniu choroby należy pamiętać aby starannie zdezynfekować lub wyrzucić przedmioty, które miały styczność z bakteriami.

GRADÓWKA U DZIECI:

Rozwijająca się gradówka na powierzchni powieki dziecka, powinna być natychmiast skonsultowana ze specjalistą (okulistą). U najmłodszych prawdopodobieństwo zakażenia i rozprzestrzeniania choroby na inne osoby jest bardzo wysoka, gdyż najczęściej przestrzeganie zasad higieny nie jest możliwe do wyegzekwowania w tak młodym wieku. Narośl na powiece może być bardzo dokuczliwa dla dziecka, mimo ze zmiana nie jest swędząca to obrzęk może potęgować uczucie dyskomfortu i wzbudzać w dziecku potrzebę drapania lub dotykania zmiany.

Dla złagodzenia objawów przed wizytą okulistyczną, można zastosować domowe metody ogrzewania. Suchy kompres lub opaskę, należy przykładać do rozwijającej się gradówki około 20min.

U dzieci, problem gradówek bywa przewlekły i nawracający, dlatego głównymi zaleceniami lekarzy po zakończonym leczeniu, jest wzmożone dbanie o higienę powiek. Powieki przemywać należy dwa razy dziennie (w aptekach dostępnych jest szereg produktów pomagających utrzymać prawidłową higienę powiek). Do oczyszczania brzegów powiek stosować można również waciki lub płatki kosmetyczne zwilżone letnią, przegotowaną wodą. Ciepłe masaże również sprawdzą się w profilaktyce gradówki, gdyż zapobiegają one blokowaniu się gruczołów Meiboma.

JAK ZAPOBIEGAĆ GRADÓWCE?

Zapobieganie występowaniu gradówek jest możliwe i nie wymaga od pacjenta dużego nakładu czasu ani środków finansowych. Kluczowym działaniem jest regularna higiena brzegów powiek. Przemywanie powiek za pomocą zwilżonego wacika lub przeznaczonych do tego produktów aptecznych zapobiega rozwojowi zakażenia bakteryjnego na powierzchni linii wodnej. Ogrzewanie powieki suchymi kompresami pomaga w utrzymaniu drożności gruczołów, a regularne masaże powieki wpływają na równomierne rozprowadzenie substancji filmu łzowego na powierzchni oka.

Osoby na stałe korzystające z soczewek kontaktowych powinny dbać o ich regularną wymianę, a w przypadku soczewek miesięcznych o codzienne oczyszczanie. Zarówno przed założeniem jak i zdjęciem soczewek należy pamiętać o dokładnym umyciu rąk oraz o regularnym nawilżaniu oka za pomocą kropli lub sztucznych łez.

Istotne jest również dbanie o higienę kosmetyków oraz aplikatorów mających bezpośredni kontakt z okiem, a także o dokładne zmywanie makijażu (produktami do tego przeznaczonymi). Podczas korzystania z usług w salonach kosmetycznych należy zwrócić szczególną uwagę na sterylność używanych narzędzi.

LECZENIE GRADÓWKI:

W wielu przypadkach gradówka wchłania się i bez interwencji okulistycznej znika samoistnie. Najczęściej jednak gradówka wymaga leczenia okulistycznego, gdyż utrzymuje się ona na powierzchni powieki zbyt długo i stanowi dla pacjenta problem zarówno medyczny jak i kosmetyczny.

Leczenie gradówki opiera się na stosowaniu kropli bądź maści z antybiotykiem lub sterydem. Krople do oczu powinny stosowane być zgodnie z zaleceniami lekarza, aplikator nie powinien mieć styczności z powierzchnią oka. Po aplikacji kropki, należy na kilka chwil zamknąć oko, a następnie mrugnąć kilka razy, aby preparat równomiernie rozprowadził na powierzchni oka. Maść z antybiotykiem powinna być nakładana w postaci cienkiej warstwy na brzeg powieki co 6-8 godzin. Niekiedy mimo zastosowania leczenia, zmiana nie zmniejsza się, a po za kończeniu leczenia nie znika. W takich przypadkach zalecona może zostać ingerencja chirurgiczna.

CHIRURGICZNE USUNIĘCIE GRADÓWKI:

Zabieg odbywa się w znieczuleniu miejscowym, po wcześniejszej konsultacji ze specjalistą. Obszar zabiegu jest zabezpieczany i dezynfekowany. Znieczulenie podawane jest na powierzchnię oka (w postaci kropli), oraz podskórnie za pomocą cienkiej igły.

Zabieg usunięcia gradówki jest nieinwazyjną procedurą polegającą na odwróceniu powieki, nacięciu gradówki i uwolnieniu z niej zalegającej wydzieliny, do rany podawany jest antybiotyk który ma zapobiec ponownemu rozwoju gradówki w tym miejscu.

W przypadku większych zmian zastosowany może zostać szew, który zdjęty zostanie podczas kontroli okulistycznej za 7-10 dni. Oko zabezpieczane jest opatrunkiem uciskowym, który zdjąć można po kilku godzinach. Po zabiegu przez najbliższą dobę zalecany jest odpoczynek w pozycji leżącej i unikanie pochylania głowy w dół.

DOMOWE SPOSOBY LECZENIA GRADÓWKI:

Zauważanie pierwszych objawów rozwoju gradówki powinno skłonić pacjenta do działania, zmierzającego ku zminimalizowaniu problemu. Krokami jakimi należy podjąć są:

• Masaż powieki- masaż ma za zadanie pomóc w udrożnieniu zatkanych gruczołów, podczas masażu należy unikać masowania powierzchni oka. Należy zamknąć oko i skierować gałkę oczną w kierunku nosa lub skroni tak aby elastyczna rogówka nie uległa uszkodzeniu.

  
  

• Ciepłe kompresy- zaczopowane przez nadmiar wydzieliny ujścia gruczołów łojowych można udrożnić za pomocą ciepłych kompresów lub okładów np. z zielonej herbaty, rumianku, kompres należy trzymać na powiece około 10 min, regularne stosowanie (około 4 razy dziennie) może rozpuścić zalegającą wydzielinę. Należy pamiętać aby kompresy nie były zbyt gorące, aby nie doszło do poparzenia.

GRADÓWKA- POWIKŁANIA:

Nieleczona gradówka może powodować liczne problemy, również problemy z widzeniem takie jak: astygmatyzm, a także trwałe zaburzenia widzenia. U pacjentów ze skłonnością do gradówek oraz u osób, u których proces leczenia jest bardzo długi i wymagający powinna zostać wprowadzona dodatkowa diagnostyka, pomagająca zdiagnozować przyczyny nawracającego schorzenia.