Błona przedsiadkówkowa – objawy, diagnostyka i leczenie zwłóknienia przedplamkowego

Błona przedsiadkówkowa, znana również jako zwłóknienie przedplamkowe, makulopatia celofanowa lub z angielskiego macular pucker, to cienka, przezroczysta, a z czasem również kurczliwa błona, która tworzy się na powierzchni siatkówki oka – dokładnie w okolicy plamki żółtej. Choć sama nie jest złośliwa, jej obecność może znacznie zaburzyć jakość widzenia, szczególnie gdy dojdzie do deformacji siatkówki i zaburzeń w odbiorze obrazu.

Czym jest plamka żółta i dlaczego jest tak ważna?

Plamka żółta (łac. macula lutea) to centralna część siatkówki – struktury wyściełającej wnętrze oka, odpowiedzialnej za odbieranie bodźców świetlnych. W plamce znajduje się największe zagęszczenie czopków – fotoreceptorów odpowiedzialnych za ostre widzenie, rozpoznawanie kolorów oraz czytanie. To właśnie dzięki niej możesz przeczytać ten tekst i dostrzec szczegóły twarzy rozmówcy.

Kiedy na tej delikatnej strukturze zaczyna rozwijać się błona włóknista, może dojść do jej pofałdowania, uniesienia lub zniekształcenia – co w prosty sposób prowadzi do zaburzeń widzenia centralnego.

Jak powstaje błona przedsiadkówkowa?

Proces formowania się błony przedsiadkówkowej najczęściej zaczyna się w tylnym odcinku oka, w ciele szklistym – galaretowatej substancji wypełniającej wnętrze gałki ocznej. Wraz z wiekiem ciało szkliste kurczy się i oddziela od siatkówki, co nazywamy tylnym odłączeniem ciała szklistego (PVD – posterior vitreous detachment). U większości osób przebiega to bezproblemowo, ale u części pacjentów może dojść do mikroskopijnych uszkodzeń siatkówki i migracji komórek, które zaczynają tworzyć błonę na powierzchni plamki.

Rodzaje błon przedsiadkówkowych

1. Idiopatyczne – powstają samoistnie, bez wyraźnej przyczyny. Dotyczą głównie osób po 50.–60. roku życia.

2. Wtórne – rozwijają się jako następstwo chorób oczu lub przebytych zabiegów operacyjnych.

Najczęstsze przyczyny wtórnej błony przedsiadkówkowej

• zapalenie błony naczyniowej (np. u pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi),

• odwarstwienie siatkówki,

• retinopatia cukrzycowa,

• zamknięcie naczyń żylnych siatkówki (np. zakrzep żyły środkowej siatkówki),

• krwotok do ciała szklistego,

• urazy oka (w tym mechaniczne i jatrogenne),

• operacje oka, szczególnie witrektomia lub usunięcie zaćmy.

Jakie są objawy błony przedsiadkówkowej?

Niektóre osoby przez długi czas nie zauważają żadnych dolegliwości. Inne mogą odczuwać wyraźny dyskomfort. Typowe objawy to:

• zniekształcenie obrazu (metamorfopsje) – proste linie wydają się faliste lub pofalowane,

• zamazane lub „zasłonięte” centralne pole widzenia,

• trudności w czytaniu i dostrzeganiu szczegółów,

• widzenie przez „zamglone szkło”,

• podwójne widzenie w jednym oku (monokularna diplopia),

• trudność w rozpoznawaniu twarzy.

Uwaga: Objawy mogą być mylone z zaćmą lub zwyrodnieniem plamki związanym z wiekiem (AMD), dlatego tak ważna jest odpowiednia diagnostyka różnicowa.

Diagnostyka – jak wykrywa się błonę przedsiadkówkową?

W Optima Medical Group stosujemy nowoczesną diagnostykę obrazową:

• OCT – optyczna koherentna tomografia siatkówki

  
  

  To podstawowe badanie, które pozwala dokładnie zobaczyć błonę na powierzchni plamki i ocenić stopień deformacji siatkówki. To szybka, nieinwazyjna metoda, przypominająca „rezonans” tylnego odcinka oka.

  
  

• Badanie dna oka (oftalmoskopia)

  
  

  Lekarz może dostrzec błonę jako cienką, błyszczącą warstwę przypominającą folię celofanową – zwłaszcza w bardziej zaawansowanych przypadkach.

• 
  

• Angiografia fluoresceinowa (FA) – w wybranych przypadkach.

Leczenie błony przedsiadkówkowej

Wybór leczenia zależy od nasilenia objawów i wpływu na codzienne funkcjonowanie pacjenta

 Obserwacja (watchful waiting

• Stosowana u pacjentów bez objawów lub z łagodnym zaburzeniem widzenia.

• Regularne kontrole okulistyczne z badaniem OCT – np. co 6–12 miesięcy.

  
  

Leczenie operacyjne – witrektomia z peelingiem błony przedsiadkówkowej

Wskazania do operacji:

• Znaczne pogorszenie ostrości wzroku,

• Duże zniekształcenia obrazu,

• Utrudnienia w codziennym życiu (czytanie, jazda samochodem, praca przy komputerze).

  
  

Na czym polega zabieg?

• Chirurg usuwa ciało szkliste (witrektomia), a następnie delikatnie oddziela błonę od powierzchni siatkówki – to tzw. „peeling błony”.

• Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym, trwa ok. 30–60 minut.

• W większości przypadków nie wymaga hospitalizacji – pacjent wraca do domu tego samego dnia.

  
  

Skuteczność: Uponad 80–90% pacjentów dochodzi do poprawy widzenia i ustąpienia metamorfopsji. Im wcześniej wykonana operacja, tym lepsze efekty.

Czy błona przedsiadkówkowa może nawracać?

Nawrót po prawidłowo przeprowadzonej operacji jest możliwy, ale rzadki. Utrzymywanie regularnych kontroli okulistycznych po zabiegu pozwala w porę wykryć ewentualne zmiany.

Podsumowanie – kluczowe informacje dla pacjenta

• Błona przedsiadkówkowa to schorzenie siatkówki oka, które może powodować zniekształcenie widzenia i pogorszenie ostrości.

• Może rozwijać się samoistnie lub jako powikłanie innych chorób oczu.

• Najskuteczniejszą metodą leczenia zaawansowanych przypadków jest witrektomia z usunięciem błony.

• Dzięki nowoczesnej diagnostyce i chirurgii, leczenie jest skuteczne i bezpieczne.

• Regularne badania OCT to najlepszy sposób monitorowania zmian.

Jak umówić się na konsultację okulistyczną (badanie okulistyczne) w Optima Medical w Krakowie ?

Rejestracja telefoniczna : +48 537800807

Rejestracja on-line

 Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

1. Czy błona przedsiadkówkowa może sama się wchłonąć?

Nie. Błona nie zanika samoistnie. Może pozostawać stabilna przez wiele lat, ale zazwyczaj nie cofa się bez leczenia chirurgicznego.

2. Czy operacja wiąże się z ryzykiem?

Jak każda procedura chirurgiczna, witrektomia niesie pewne ryzyko (np. zaćma, infekcja, odwarstwienie siatkówki), jednak w rękach doświadczonego chirurga jest zabiegiem bezpiecznym i skutecznym.

3. Czy błona przedsiadkówkowa wpływa na widzenie peryferyjne?

Nie. Zaburzenia dotyczą głównie widzenia centralnego – czyli czytania, pisania, rozpoznawania szczegółów.

4. Ile trwa rekonwalescencja po operacji?

Większość pacjentów wraca do codziennych aktywności w ciągu kilku dni. Poprawa widzenia może trwać kilka tygodni lub miesięcy.

5. Czy można całkowicie odzyskać ostrość widzenia?

Tak – w wielu przypadkach ostrość widzenia znacznie się poprawia, choć może nie powrócić do poziomu sprzed powstania błony. Kluczowe jest szybkie rozpoznanie i właściwe leczenie.