Odwarstwienie siatkówki – objawy, przyczyny i leczenie

Odwarstwienie siatkówki to poważne, nagłe schorzenie okulistyczne, które może prowadzić do trwałej utraty wzroku, jeśli nie zostanie w porę zdiagnozowane i leczone. Polega ono na oddzieleniu siatkówki od leżącego pod nią nabłonka barwnikowego, co zaburza jej funkcję i odcina ją od źródła odżywienia. Choroba wymaga pilnej interwencji chirurgicznej.

Czym jest siatkówka i co się dzieje, gdy się odwarstwia?

Siatkówka to cienka warstwa tkanki nerwowej znajdująca się w tylnej części gałki ocznej. Odpowiada za odbieranie i przetwarzanie bodźców świetlnych, które następnie są przekazywane do mózgu jako obraz.

Gdy dochodzi do odwarstwienia siatkówki, ta kluczowa struktura zostaje uniesiona i oddzielona od swoich naczyń odżywczych – co prowadzi do jej niedotlenienia, a w dalszej kolejności do nieodwracalnego uszkodzenia komórek nerwowych.

Dlaczego odwarstwienie siatkówki jest groźne?

To stan nagły w okulistyce. Nieleczone odwarstwienie może w bardzo krótkim czasie doprowadzić do trwałego i nieodwracalnego pogorszenia wzroku, a nawet ślepoty.

Czas ma tu ogromne znaczenie – im szybciej zostanie przeprowadzona operacja, tym większe szanse na uratowanie widzenia.

Rodzaje odwarstwienia siatkówki

1. Odwarstwienie przedarciowe – najczęstszy typ. Dochodzi do pęknięcia siatkówki, przez które podsiąka płyn z wnętrza oka i oddziela ją od podłoża.

2. Odwarstwienie trakcyjne – spowodowane pociąganiem siatkówki przez błony włókniste (często w przebiegu cukrzycy lub stanów zapalnych).

3. Odwarstwienie wysiękowe (surowicze) – wynika z gromadzenia się płynu pod siatkówką bez jej przedarcia, często na tle zapalnym lub nowotworowym.

4. Odwarstwienie mieszane (trakcyjno-przedarciowe) – np. w retinopatii proliferacyjnej.

Czynniki ryzyka odwarstwienia siatkówki

• wiek powyżej 50 lat,

• krótkowzroczność wysokiego stopnia (szczególnie >6 dioptrii),

• urazy oka (nawet te z przeszłości),

• wcześniejsze operacje oka – zwłaszcza zaćmy,

• cukrzyca (retinopatia proliferacyjna),

• predyspozycje genetyczne,

• przewlekłe stany zapalne błony naczyniowej.

Objawy odwarstwienia siatkówki – kiedy zgłosić się do lekarza?

Odwarstwienie siatkówki może pojawić się nagle, bez uprzednich objawów bólowych. Charakterystyczne sygnały ostrzegawcze to:

• nagłe pogorszenie wzroku,

• pojawienie się „mętów” – czarnych kropek, nici lub plamek przesuwających się przed okiem,

• błyski świetlne (tzw. „fotopsje”), zwłaszcza w ciemności,

• wrażenie „zasłony” lub „kurtyny” opadającej na pole widzenia – od dołu, góry lub z boku,

• utrata części lub całego widzenia w jednym oku.

 Jeżeli wystąpi którykolwiek z tych objawów – natychmiast zgłoś się do okulisty!

Jak wygląda leczenie odwarstwienia siatkówki?

Leczenie operacyjne to jedyna skuteczna metoda. W zależności od rodzaju i lokalizacji odwarstwienia okulista dobiera odpowiednią technikę:

1. Plombowanie twardówki (tzw. plomba zewnętrzna)

Stosowane głównie przy małych przedarciach. Polega na:przyszyciu silikonowej taśmy lub gąbki do zewnętrznej ściany oka, przez co zmienia się kształt gałki ocznej, co przybliża siatkówkę do nabłonka barwnikowego i umożliwia jej ponowne przyleganie. Implant zostaje na stałe w oku, jest niewidoczny i niewyczuwalny.

2. Witrektomia (PPV – Pars Plana Vitrectomy)

Nowoczesna metoda operacji siatkówki, polegająca na:

• usunięciu ciała szklistego,

• zabezpieczeniu miejsc pęknięcia za pomocą lasera (fotokoagulacja),

• wypełnieniu wnętrza oka gazem, płynem lub olejem silikonowym, który dociska siatkówkę do podłoża.

Gazy wchłaniają się samoistnie po kilku–kilkunastu dniach, olej silikonowy wymaga późniejszego usunięcia podczas drugiej procedury.

Rekonwalescencja po operacji

• Po witrektomii z gazem konieczne może być przyjęcie określonej pozycji głowy przez kilka dni (np. twarzą w dół).

• Zakazane jest latanie samolotem, dopóki gaz się nie wchłonie!

• Pacjent otrzymuje krople przeciwzapalne i antybiotykowe.

• Konieczne są wizyty kontrolne i ocena przylegania siatkówki.

Czy można zapobiec odwarstwieniu siatkówki?

Choć nie można całkowicie wyeliminować ryzyka, warto stosować profilaktykę:

• regularne badania okulistyczne, szczególnie u osób z krótkowzrocznością lub po operacjach,

• unikanie urazów oka,

• monitorowanie zmian siatkówki – niektóre przedarcia można zabezpieczyć laserowo jeszcze przed odwarstwieniem!

Odwarstwienie siatkówki – szybka diagnoza ratuje wzrok

W Optima Medical Group zapewniamy:

• pełną diagnostykę okulistyczną (OCT, USG, angiografię),

• opiekę przed- i pooperacyjną,

• kwalifikację do zabiegów witrektomii,

• leczenie laserowe siatkówki (w tym profilaktyczne zabezpieczanie otworów).

Jak umówić się na konsultację okulistyczną (badanie okulistyczne) w Optima Medical w Krakowie ?

Rejestracja telefoniczna : +48 537800807

Rejestracja on-line

 Najczęściej zadawane pytania – Odwarstwienie siatkówki (FAQ)

Czy odwarstwienie siatkówki boli?

Nie – schorzenie nie powoduje bólu. Jego objawy są czysto wzrokowe: pogorszenie widzenia, błyski, męty.

Czy mogę całkowicie stracić wzrok?

Tak – jeśli odwarstwienie nie zostanie szybko leczone, może prowadzić do trwałej utraty wzroku w danym oku.

Czy da się leczyć odwarstwienie siatkówki bez operacji?

Nie. Jedyną skuteczną metodą leczenia jest zabieg chirurgiczny. Wczesne otwory siatkówki można czasem zabezpieczyć laserowo.

Czy po zabiegu odzyskam pełne widzenie?

To zależy od stopnia zaawansowania i czasu trwania odwarstwienia. Im szybciej przeprowadzona operacja, tym większa szansa na powrót dobrego widzenia.

Czy odwarstwienie może się powtórzyć?

Tak – istnieje ryzyko nawrotu, zwłaszcza w drugim oku. Dlatego tak ważne są regularne kontrole.

Czy można pracować i normalnie funkcjonować po operacji?

Po okresie rekonwalescencji – tak. Jednak przez pierwsze tygodnie zaleca się unikanie wysiłku fizycznego, podróży lotniczych (przy obecności gazu) i stosowanie się do zaleceń lekarza.