Tylne odłączenie ciała szklistego – co to jest, jakie daje objawy i kiedy trzeba iść do okulisty?

Czym jest tylne odłączenie ciała szklistego?

Tylne odłączenie ciała szklistego (ang. Posterior Vitreous Detachment, w skrócie PVD) to zjawisko, które najczęściej pojawia się naturalnie wraz z wiekiem. Polega na tym, że ciało szkliste – przezroczysta, galaretowata substancja wypełniająca wnętrze oka – zaczyna się oddzielać od siatkówki, czyli wewnętrznej, światłoczułej warstwy oka odpowiedzialnej za odbieranie bodźców wzrokowych.

Choć samo odłączenie ciała szklistego zazwyczaj nie jest groźne, może powodować niepokojące objawy, a w pewnych przypadkach prowadzić do powikłań, które zagrażają widzeniu – takich jak przedarcie lub odwarstwienie siatkówki. Dlatego szybka diagnostyka i kontrola okulistyczna są absolutnie kluczowe.

Jakie funkcje pełni ciało szkliste?

Ciało szkliste (łac. corpus vitreum) wypełnia około 80% objętości gałki ocznej i znajduje się między soczewką a siatkówką. W młodym wieku ma jednolitą, żelową konsystencję i dobrze przylega do siatkówki.

Składa się głównie z:

• wody (ponad 98%),

• kolagenu,

• kwasu hialuronowego.

Jego zadaniem jest:

• utrzymanie kulistego kształtu oka,

• amortyzowanie wstrząsów,

• wspieranie siatkówki poprzez fizyczne przyleganie.

Z wiekiem jednak struktura ta zaczyna się rozrzedzać, kurczyć i odklejać od siatkówki – i właśnie to nazywamy tylnym odłączeniem ciała szklistego.

Dlaczego dochodzi do tylnego odłączenia ciała szklistego?

Odłączenie ciała szklistego to część fizjologicznego starzenia się oka. Dotyczy przede wszystkim osób po 50. roku życia, a ryzyko jego wystąpienia zwiększa się z wiekiem.

Istnieje też szereg czynników, które mogą przyspieszyć ten proces:

• Wysoka krótkowzroczność

• Przebyte zabiegi okulistyczne (np. operacja zaćmy)

•  Urazy oka

•  Stan po stanach zapalnych wewnątrzgałkowych

• Cukrzyca i choroby siatkówki (np. retinopatia cukrzycowa)

Proces PVD może mieć charakter:

• ostry – nagły, z pełnym odłączeniem ciała szklistego w krótkim czasie,

• przewlekły – przebiegający stopniowo, przez kilka tygodni lub miesięcy.

Objawy tylnego odłączenia ciała szklistego

Objawy PVD są najczęściej subiektywne i wynikają z mechanicznego oddziaływania ciała szklistego na siatkówkę. Wśród najczęściej zgłaszanych przez pacjentów symptomów znajdują się:

• Męty w polu widzenia – pacjenci opisują je jako ciemne plamki, nitki, „pajęczynki” lub „muszki” przesuwające się wraz z ruchem oka.

•  Błyski świetlne (fotopsje) – nagłe rozbłyski światła przypominające błyskawice, szczególnie widoczne w ciemności lub przy zamykaniu oczu.

•  Nagłe pogorszenie ostrości widzenia – zwłaszcza przy krwotoku do ciała szklistego.

•  Zasłona, cień w polu widzenia – może świadczyć o odwarstwieniu siatkówki.

Uwaga! Nagłe pojawienie się objawów, szczególnie w połączeniu z zasłonięciem fragmentu pola widzenia, to sygnał alarmowy – konieczna jest pilna wizyta u okulisty!

Czy tylne odłączenie ciała szklistego jest groźne?

W większości przypadków odłączenie ciała szklistego nie powoduje trwałego uszkodzenia wzroku i nie wymaga leczenia. Objawy mogą być uciążliwe, ale z czasem zazwyczaj słabną, a pacjent przyzwyczaja się do obecnych mętów.

Problem pojawia się, gdy odklejające się ciało szkliste pociąga za sobą siatkówkę, prowadząc do jej przedarcia, a nawet odwarstwienia. Takie powikłania występują u około 10–15% osób z PVD i wymagają natychmiastowej interwencji medycznej.

Jak diagnozuje się PVD?

W Optima Medical Group wykonujemy kompleksową diagnostykę w kierunku tylnego odłączenia ciała szklistego, obejmującą:

• Szczegółowy wywiad i badanie ostrości wzroku

•  Badanie dna oka w mydriazie (po rozszerzeniu źrenicy) – pozwala na dokładną ocenę siatkówki i ciała szklistego

•  OCT siatkówki i tarczy nerwu wzrokowego – obrazowanie warstw siatkówki w wysokiej rozdzielczośc

•  USG gałki ocznej – przy podejrzeniu krwotoku do ciała szklistego lub przy braku wglądu do dna oka

Jak wygląda leczenie tylnego odłączenia ciała szklistego?

Samo tylne odłączenie ciała szklistego nie wymaga leczenia – nie istnieje terapia farmakologiczna ani operacyjna, która mogłaby cofnąć lub powstrzymać ten proces.

Ważne są jednak:

• czujność pacjenta – monitorowanie objawów i zgłaszanie nowych symptomów,

• regularne kontrole okulistyczne – szczególnie w pierwszych tygodniach po rozpoznaniu,

• laseroterapia siatkówki – w przypadku przedarcia siatkówki, aby zapobiec jej odwarstwieniu,

• vitrektomia – zabieg chirurgiczny stosowany w wybranych przypadkach, np. w obecności uporczywych mętów lub krwotoku do ciała szklistego.

Czy można zapobiec PVD?

Nie ma skutecznych metod zapobiegania odłączeniu ciała szklistego, ponieważ jest to część naturalnego procesu starzenia oka. Można jednak zminimalizować ryzyko groźnych powikłań poprzez:

• Regularne badania okulistyczne

•  Szybkie reagowanie na niepokojące objawy

•  Dbanie o oczy, unikanie urazów

•  Kontrolowanie chorób ogólnoustrojowych (cukrzycy, nadciśnienia)

Jak umówić się na konsultację okulistyczną (badanie okulistyczne) w Optima Medical w Krakowie ?

Rejestracja telefoniczna : +48 537800807

Rejestracja on-line

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy tylne odłączenie ciała szklistego można wyleczyć?

Nie. Jest to proces naturalny, którego nie da się cofnąć. Leczenia wymaga jedynie sytuacja, gdy dochodzi do powikłań.

Czy męty znikają?

U większości pacjentów z czasem stają się mniej zauważalne. W wyjątkowych przypadkach można rozważyć zabieg witrektomii.

Czy PVD może powrócić?

Nie. Ciało szkliste oddziela się tylko raz w danym oku. Może jednak wystąpić w drugim oku w przyszłości.

Czy błyski w oku są niebezpieczne?

Tak – mogą oznaczać ciągnięcie siatkówki przez ciało szkliste. To sygnał, że należy pilnie udać się do okulisty.