Cukrzyca a powikłania oczne

Cukrzyca i oczy – dlaczego to połączenie wymaga szczególnej uwagi?

Cukrzyca jest jedną z najczęstszych chorób przewlekłych na świecie i dotyczy milionów ludzi w każdym wieku. Wielu pacjentów kojarzy ją głównie z koniecznością kontrolowania poziomu cukru we krwi, dietą czy insuliną. Jednak mniej osób zdaje sobie sprawę, że cukrzyca to również jedna z głównych przyczyn utraty wzroku w krajach rozwiniętych.

Wpływ cukrzycy na oczy jest szczególnie niebezpieczny, ponieważ:

• zmiany rozwijają się powoli i często bezobjawowo,

• kiedy pojawią się pierwsze dolegliwości, uszkodzenia mogą być już zaawansowane,

• wczesne wykrycie i leczenie znacząco zwiększa szansę na zachowanie widzenia.

Jak cukrzyca uszkadza oczy? – mechanizm choroby

Aby zrozumieć, dlaczego cukrzyca jest tak groźna dla wzroku, trzeba poznać rolę siatkówki. Jest to cienka warstwa nerwowa wyściełająca wnętrze oka. To właśnie ona rejestruje obraz, który następnie jest przekazywany do mózgu.

Przy przewlekle podwyższonym poziomie glukozy:

1. Ściany naczyń krwionośnych grubieją i tracą elastyczność.

2. Naczynia stają się nieszczelne – krew i płyny zaczynają przesiąkać do siatkówki.

3. Dochodzi do zamknięcia części naczyń, co powoduje niedotlenienie (niedokrwienie) siatkówki.

4. Organizm próbuje to „naprawić” poprzez tworzenie nowych naczyń (neowaskularyzacja), ale są one kruche, łatwo pękają i krwawią.

To błędne koło prowadzi do poważnych chorób oczu.

Najczęstsze powikłania oczne w cukrzycy

1. Retinopatia cukrzycowa (DR – Diabetic Retinopathy)

Najczęstsze powikłanie oczne cukrzycy. Może przebiegać w dwóch postaciach:

• nieproliferacyjna – początkowe stadium, z mikrowylewami i przeciekami płynu z naczyń,

• proliferacyjna – zaawansowana faza z powstawaniem nowych, patologicznych naczyń, które łatwo krwawią i tworzą blizny.

Retinopatia jest najczęstszą przyczyną ślepoty w wieku produkcyjnym (20–65 lat).

2. Cukrzycowy obrzęk plamki (DME – Diabetic Macular Edema)

Plamka (macula) odpowiada za ostre, centralne widzenie – np. czytanie, rozpoznawanie twarzy, prowadzenie samochodu.W DME dochodzi do gromadzenia się płynu w plamce wskutek przeciekania naczyń. Objawy to:

• zamglone widzenie,

• zniekształcone obrazy,

• trudności w czytaniu i pisaniu.

3. Zaćma cukrzycowa

U chorych na cukrzycę soczewka oka szybciej traci przejrzystość, co prowadzi do zaćmy. Może pojawić się nawet u osób młodych.

4. Jaskra wtórna

Zwiększone ciśnienie wewnątrzgałkowe, będące efektem zmian cukrzycowych, może prowadzić do uszkodzenia nerwu wzrokowego i stopniowej utraty pola widzenia.

Kto jest szczególnie narażony?

Ryzyko powikłań ocznych rośnie, jeśli:

• chorujesz na cukrzycę od wielu lat (po 20 latach niemal wszyscy pacjenci z typem 1 mają retinopatię),

• masz źle kontrolowany poziom cukru (wysoka hemoglobina glikowana – HbA1c),

• cierpisz na nadciśnienie tętnicze lub zaburzenia lipidowe,

• palisz papierosy,

• jesteś w ciąży (przy cukrzycy zwiększa się ryzyko szybkiego postępu retinopatii),

• masz niewydolność nerek.

Objawy, których nie wolno ignorować

• nagłe lub stopniowe pogorszenie widzenia,

• ciemne plamy lub męty w polu widzenia,

• falowanie prostych linii,

• rozmazany obraz,

• czarna plama zasłaniająca część pola widzenia.

Uwaga: retinopatia we wczesnym stadium może nie dawać żadnych objawów – dlatego tak ważne są badania profilaktyczne.

Jak rozpoznać powikłania oczne? – diagnostyka w Optima Medical Group

• Badanie dna oka – ocena naczyń siatkówki i obecności krwotoków lub obrzęków.

• OCT (optyczna koherentna tomografia) – trójwymiarowy obraz siatkówki, wykrywający nawet drobne obrzęki.

• Angiografia fluoresceinowa – specjalne badanie z kontrastem oceniające przepływ krwi w siatkówce.

• Pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego – w celu wykrycia jaskry.

• Badania laboratoryjne – kontrola glukozy, lipidów i funkcji nerek.

Leczenie powikłań ocznych w cukrzycy

W Optima Medical Group dobór terapii zależy od rodzaju i zaawansowania zmian:

1. Iniekcje anty-VEGF – leki podawane w formie zastrzyku do oka hamują powstawanie nieprawidłowych naczyń i zmniejszają obrzęk plamki.2. Fotokoagulacja laserowa – precyzyjne „zamykanie” przeciekających naczyń.3. Witrektomia – zabieg chirurgiczny usuwający ciało szkliste i krwotoki w zaawansowanych stadiach.4. Leczenie chorób współistniejących – kontrola cukru, ciśnienia, lipidów i masy ciała.

Badania profilaktyczne – kiedy i jak często?

Zgodnie z zaleceniami:

• Cukrzyca typu 1 – pierwsze badanie do 5 lat od diagnozy, potem co roku.

• Cukrzyca typu 2 – badanie już w momencie diagnozy, następnie co 1–2 lata.

• Kobiety w ciąży – badanie przed ciążą i w każdym trymestrze.

Jak chronić oczy przy cukrzycy? – profilaktyka

• Utrzymuj poziom HbA1c poniżej 7%.

• Kontroluj ciśnienie i cholesterol.

• Dbaj o zdrową dietę i aktywność fizyczną.

• Rzuć palenie.

• Regularnie badaj wzrok – nawet jeśli widzisz dobrze.

Jak umówić się na konsultację okulistyczną (badanie okulistyczne) w Optima Medical w Krakowie ?

Rejestracja telefoniczna : +48 537800807

Rejestracja on-line

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

1. Czy retinopatia cukrzycowa może się cofnąć?

Wczesne zmiany mogą się poprawić po lepszej kontroli cukru, ale zaawansowane stadium wymaga leczenia i nie zawsze jest odwracalne.

2. Czy laserowe leczenie oczu boli?

Zabieg jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym i jest zwykle dobrze tolerowany.

3. Czy można całkowicie uniknąć powikłań ocznych?

Ryzyko można znacznie zmniejszyć dzięki dobrej kontroli cukru i regularnym badaniom.

4. Czy operacja zaćmy jest bezpieczna u diabetyków?

Tak, ale wymaga wcześniejszej oceny stanu siatkówki.

5. Jak szybko postępuje retinopatia?

To zależy od kontroli cukru i chorób współistniejących – u niektórych pacjentów zmiany mogą pojawić się w kilka lat od diagnozy.