Współczesny styl życia pełen obowiązków i presji, znacząco wpływa na nasze zdrowie. Choć najczęściej kojarzymy stres z problemami psychicznymi czy chorobami układu sercowo-naczyniowego, ma również istotny wpływ na zdrowie oczu. Czy życie w ciągłym napięciu może prowadzić do problemów ze wzrokiem? Odpowiedź jest jednoznaczna: tak. Stres wpływa zarówno na fizjologię oczu, jak i na nasze nawyki wzrokowe, które mogą powodować spory dyskomfort.

Jak stres oddziałuje na oczy?

Stres to naturalna reakcja organizmu na trudne sytuacje, która uruchamia mechanizmy walki lub ucieczki (tzw. uciekaj albo walcz). Hormony stresu, takie jak kortyzol i adrenalina, powodują przyspieszenie tętna,  zwiększają napięcie mięśni i mają działanie mobilizujące. Te procesy posiadają jednak swoje skutki uboczne, które wpływają również na nasze oczy.

1. Zespół suchego oka

   
   

   Przewlekłe napięcie psychiczne powoduje zaburzenia w funkcjonowaniu gruczołów łzowych, co może za sobą nieść zmniejszoną ilość produkcji łez lub pogorszenie ich jakości. Efektem jest zespół suchego oka, który objawia się pieczeniem, swędzeniem, uczuciem piasku pod powiekami, a także dyskomfortem podczas długotrwałego korzystania z ekranów.

   
   

2. Nadwyrężenie mięśni oczu

   
   

   Stres może prowadzić do napięcia mięśni okoruchowych, które odpowiadają za ruchy gałek ocznych. Przeciążenie tych mięśni objawia się zmęczeniem oczu oraz niewyraźnym widzeniem, a czasem nawet bólami głowy.

   
   

3. Zaburzenia widzenia

   
   

   Przewlekły stres bywa powiązany z przejściowymi zaburzeniami widzenia, takimi jak rozmycie obrazu, trudności w skupieniu wzroku na przedmiotach bliskich lub dalekich, a nawet krótkotrwałe epizody podwójnego widzenia. Są one wynikiem napięcia układu nerwowego, który reguluje funkcjonowanie oczu.

   
   

4. Tiki i skurcze powiek

   
   

   Długotrwały stres może powodować mimowolne drganie mięśni powiek, zwane miokimią. Choć zwykle jest to zjawisko niegroźne, potrafi być bardzo uciążliwe i wskazuje na przeciążenie organizmu.

   
   

5. Pogorszenie chorób oczu

   
   

   Stres może zaostrzać przebieg już istniejących chorób oczu, takich jak jaskra, retinopatia cukrzycowa czy zwyrodnienie plamki żółtej. U pacjentów z jaskrą stres może zwiększać ciśnienie wewnątrzgałkowe, co stanowi dodatkowe ryzyko uszkodzenia nerwu wzrokowego.

   
   

Co mówi nauka?

Badania naukowe wskazują na istotny wpływ stresu na zdrowie oczu. W artykule opublikowanym w czasopiśmie „Ophthalmology Glaucoma” zbadano czy i jak sytuacje stresowe mogą wpływać na ciśnienie wewnątrzgałkowe (IOP) u zdrowych osób. Wyniki wskazują, że stres psychologiczny może podnosić IOP, co jest istotne w kontekście ryzyka rozwoju jaskry.

Artykuł opublikowany we „Frontiers in Medicine” pt. „Current Advances in Mechanisms and Treatment of Dry Eye Disease” omawia mechanizmy immunologiczne i zapalne, które są związane z zespołem suchego oka. Uważa się, że stres oksydacyjny może indukować autoreaktywne limfocyty T, prowadząc do zapalenia gruczołu łzowego, który finalnie może prowadzić do zespołu suchego oka.

Jak dbać o oczy w stresujących sytuacjach?

Aby neutralizować negatywny wpływ stresu na oczy, warto wdrożyć kilka prostych zasad:

1. Relaksacja i redukcja stresu

   Techniki relaksacyjne, takie jak głębokie oddychanie, mogą pomóc obniżyć poziom kortyzolu i poprawić ogólne funkcjonowanie oczu.

   
   

2. Zasada „20-20-20”

   Podczas pracy przy komputerze rób przerwy co 20 minut, patrząc przez 20 sekund na obiekt oddalony o co najmniej 20 stóp (około 6 metrów). To pozwala oczom odpocząć i zapobiega ich napięciu.

   
   

3. Zdrowa dieta

   Spożywaj produkty bogate w antyoksydanty, witaminy A, C, E oraz kwasy omega-3, które wspierają zdrowie oczu i pomagają w walce z wolnymi rodnikami wywołanymi stresem.

   
   

4. Regularne badania wzroku

   Jeśli zauważasz u siebie problemy ze wzrokiem związane ze stresem, skonsultuj się z okulistą lub optometrystą. Regularne badania pozwalają na wczesne wykrycie ewentualnych problemów i ich skuteczne leczenie.

   
   

Przewlekły stres może prowadzić do zespołu suchego oka, zaburzeń widzenia, a nawet pogorszenia stanu już istniejących chorób. Dbanie o oczy w stresujących czasach wymaga świadomego podejścia – od stosowania technik relaksacyjnych po regularne wizyty u specjalisty.

=======================================================================

Artykuł powstał w oparciu o publikacje naukowe i stanowi materiał edukacyjny. W razie wątpliwości skontaktuj się z naszym zespołem optometrystów lub okulistów.

Opracowanie mgr Lidia Sromek (Optometryta zespołu OPTIMA MEDICAL)

Źródła:

Can Psychologic Stress Elevate Intraocular Pressure in Healthy Individuals? - Ophthalmology Glaucoma

Frontiers | Current Advances in Mechanisms and Treatment of Dry Eye Disease: Toward Anti-inflammatory and Immunomodulatory Therapy and Traditional Chinese Medicine