Centralna retinopatia surowicza (CSR) – objawy, przyczyny i leczenie

Centralna retinopatia surowicza (ang. Central Serous Chorioretinopathy, CSC lub Central Serous Retinopathy, CSR) to schorzenie okulistyczne, które polega na nagromadzeniu płynu pod siatkówką w tylnej części oka. Objawia się najczęściej nagłym pogorszeniem widzenia w jednym oku, co może być dla pacjenta niepokojące, choć zwykle stan ten ma łagodny i przemijający charakter.

W Optima Medical Kraków często diagnozujemy CSR u osób młodych, aktywnych zawodowo, zestresowanych – to właśnie mężczyźni w wieku 25–50 lat są najczęściej dotknięci tym zaburzeniem. Warto jednak wiedzieć, że choroba może wystąpić także u kobiet i osób starszych.

Co to jest centralna retinopatia surowicza?

W przebiegu CSR dochodzi do przesięku płynu surowiczego z naczyń naczyniówki, który gromadzi się pod warstwą fotoreceptorów, powodując ich uniesienie. To odwarstwienie neurosensorycznej siatkówki skutkuje zaburzeniem widzenia centralnego. To tak, jakby ekran projektora (czyli siatkówka) miał fałdę – obraz staje się rozmazany, ciemniejszy, a linie proste zaczynają się wyginać.

Centralna retinopatia surowicza to jedno z najczęstszych schorzeń tylnego odcinka oka u młodych dorosłych, a mimo to wciąż bywa trudne do zdiagnozowania bez specjalistycznych badań obrazowych.

Przyczyny centralnej retinopatii surowiczej

Choć dokładna etiologia CSR nie została w pełni poznana, istnieje wiele czynników, które znacząco zwiększają ryzyko jej wystąpienia. Wśród nich dominują:

 Czynniki ryzyka CSR:

• przewlekły stres i podwyższony poziom kortyzolu,

• leczenie glikokortykosteroidami (doustne, wziewne, donosowe, w maściach),

• nadciśnienie tętnicze,

• zespół Cushinga,

• choroby autoimmunologiczne (np. toczeń),

• refluks żołądkowo-przełykowy,

• zaburzenia snu,

• spożycie alkoholu,

• czynniki genetyczne,

• płeć męska i wiek między 30 a 50 lat.

CSR może również wystąpić u osób zdrowych, bez wyraźnych czynników ryzyka – co czyni chorobę tym bardziej podstępną.

Objawy CSR – jak rozpoznać chorobę?

Objawy centralnej retinopatii surowiczej zwykle pojawiają się nagle i dotyczą jednego oka. Do najczęściej zgłaszanych należą:

• zamazane widzenie w centrum pola widzenia,

• widzenie „przez mgłę” lub jak przez matową szybę,

• ciemniejszy obraz i spadek jasności,

• zniekształcenie prostych linii (metamorfopsje),

• trudność w czytaniu drobnego tekstu,

• pogorszenie kontrastu i percepcji kolorów,

• wrażenie pomniejszania obrazu (mikropsja),

• gorsza adaptacja wzroku do ciemności.

Niektóre osoby mogą nie zauważyć objawów, zwłaszcza jeśli schorzenie dotyczy oka niedominującego. Dlatego tak ważne są regularne badania okulistyczne, szczególnie u pacjentów w grupie ryzyka.

Przebieg i rokowanie

Dobra wiadomość?  U większości pacjentów centralna retinopatia surowicza ustępuje samoistnie w ciągu 3–6 miesięcy.

Możliwe scenariusze:

• Ostry przebieg (najczęstszy): objawy ustępują samoistnie w kilka tygodni lub miesięcy.

• CSR przewlekła: objawy utrzymują się ponad 6–12 miesięcy i mogą prowadzić do trwałych ubytków w widzeniu.

• CSR nawracająca: epizody pojawiają się ponownie po pewnym czasie – nawet w tym samym oku.

Nawet po ustąpieniu objawów mogą pozostać subtelne deficyty widzenia barw, kontrastu lub widzenia nocnego. Utrzymujące się lub powtarzające się objawy wymagają dokładnej diagnostyki i – często – leczenia.

Jak diagnozuje się CSR?

W Optima Medical Kraków stosujemy najnowocześniejsze metody obrazowania siatkówki, które pozwalają na szybkie i precyzyjne rozpoznanie CSR:

• OCT (optyczna koherentna tomografia) – podstawowe i nieinwazyjne badanie, które pokazuje obecność płynu pod siatkówką i zmiany w strukturze siatkówki.

• Angiografia fluoresceinowa (FA) – pomocna w różnicowaniu CSR z innymi chorobami plamki.

• OCT-A (angiografia OCT) – nowoczesna metoda wizualizacji naczyń krwionośnych bez podawania kontrastu.

  
  

  Leczenie centralnej retinopatii surowiczej

W większości przypadków leczenie nie jest konieczne – wystarczy obserwacja, odpoczynek i redukcja stresu. Jeśli jednak choroba nie ustępuje lub przebiega przewlekle, rozważane są metody aktywnego leczenia:

 Możliwości terapeutyczne:

• Fotokoagulacja laserowa – stosowana w przypadku CSR z ogniskiem przesięku z dala od dołeczka.

• Terapia fotodynamiczna (PDT) – skuteczna w przewlekłej postaci CSR.

• Leki doustne (np. spironolakton, eplerenon) – mające na celu zmniejszenie przesięku naczyniowego (leczenie off-label).

• Zmiana stylu życia – eliminacja stresu, rezygnacja ze sterydów (jeśli możliwe), kontrola ciśnienia krwi i poprawa jakości snu.

  
  

  Każdy przypadek wymaga indywidualnej oceny okulistycznej – dobór leczenia zależy od obrazu klinicznego, czasu trwania objawów i lokalizacji przesięku.

Kiedy zgłosić się do okulisty?

Jeśli zauważysz:

• nagłe pogorszenie widzenia w jednym oku,

• zniekształcone linie,

• ciemniejszy lub zamazany obraz,

nie czekaj – umów się na konsultację w Optima Medical Kraków. Wczesna diagnostyka to klucz do szybszego powrotu do pełnej ostrości wzroku.

Jak umówić się na konsultację okulistyczną (badanie okulistyczne) w Optima Medical w Krakowie ?

Rejestracja telefoniczna : +48 537800807

Rejestracja on-line

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

1. Czy centralna retinopatia surowicza jest groźna?

W większości przypadków nie. CSR ustępuje samoistnie, jednak w postaci przewlekłej może prowadzić do trwałego pogorszenia widzenia.

2. Jak długo trwa CSR?

Najczęściej 3–6 miesięcy. Przewlekła forma może trwać powyżej roku.

3. Czy CSR może powrócić?

Tak. Nawroty są możliwe, zwłaszcza jeśli nie zostaną wyeliminowane czynniki ryzyka (stres, sterydy, nadciśnienie).

4. Czy CSR może dotyczyć obu oczu?

Najczęściej dotyczy jednego oka, ale możliwe są również przypadki obustronne.

5. Jakie badania wykonuje się w celu rozpoznania CSR?

OCT, angiografię fluoresceinową, czasem OCT-A.

6. Czy CSR jest związana z zaćmą lub jaskrą?

Nie, CSR to zupełnie inna jednostka chorobowa, dotycząca głównie siatkówki, a nie soczewki (zaćma) czy nerwu wzrokowego (jaskra).

7. Czy można prowadzić samochód z CSR?

Jeśli ostrość widzenia w oku dominującym pozostaje prawidłowa, to tak. Jednak zawsze warto skonsultować się z lekarzem prowadzącym.

8. Jakie są rokowania?

Rokowanie jest dobre – większość pacjentów odzyskuje pełne lub prawie pełne widzenie.