Jaskra – cichy złodziej wzroku. Przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie | Optima Medical Kraków

Czym jest jaskra?

Jaskra to przewlekła, postępująca choroba oczu, która uszkadza nerw wzrokowy – strukturę niezbędną do prawidłowego widzenia. Nerw wzrokowy przekazuje informacje wzrokowe z siatkówki do mózgu. Gdy zostaje uszkodzony, zaczynamy stopniowo tracić pole widzenia – najpierw jego fragmenty, a w skrajnych przypadkach nawet cały wzrok.

W Polsce na jaskrę choruje ponad 200 tysięcy osób, a ponad 600 tysięcy jest w grupie wysokiego ryzyka, często nie zdając sobie z tego sprawy. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, że jaskra jest drugą najczęstszą przyczyną ślepoty na świecie, zaraz po zaćmie.

Jak rozwija się jaskra?

W większości przypadków rozwój jaskry związany jest ze zbyt wysokim ciśnieniem wewnątrz gałki ocznej (tzw. ciśnienie śródgałkowe). W zdrowym oku ciecz wodnista, która odżywia wewnętrzne struktury, jest stale produkowana i odprowadzana przez układ odpływu. Gdy równowaga między produkcją a odpływem zostaje zaburzona, ciśnienie w oku wzrasta i stopniowo uciska nerw wzrokowy, prowadząc do jego uszkodzenia.

Ważne: jaskra może się rozwijać nawet przy prawidłowym ciśnieniu oka. Dlatego samo badanie ciśnienia to za mało – potrzebna jest całościowa diagnostyka okulistyczna.

Rodzaje jaskry

Wyróżniamy kilka typów jaskry. Różnią się one przyczyną, objawami oraz sposobem leczenia.

1. Jaskra pierwotna otwartego kąta

Najczęstsza forma, rozwija się powoli, bezobjawowo, przez wiele lat. Kąt przesączania (miejsce, w którym ciecz wodnista odpływa z oka) jest otwarty, ale nieefektywny.

2. Jaskra pierwotna zamkniętego kąta

Dochodzi do mechanicznego zablokowania odpływu cieczy wodnistej – może mieć nagły i bardzo bolesny przebieg(ostry atak jaskry). Wymaga pilnej interwencji.

3. Jaskra wtórna

Rozwija się jako powikłanie innych chorób oka, np. po urazach, stanach zapalnych, nowotworach lub zaćmie.

4. Jaskra wrodzona

Występuje u dzieci już od urodzenia. Objawia się np. światłowstrętem, łzawieniem, powiększeniem gałki ocznej. Wymaga pilnej diagnostyki i leczenia operacyjnego.

Objawy jaskry – na co zwrócić uwagę?

Wielu pacjentów dowiaduje się o chorobie dopiero, gdy jest ona już zaawansowana. Jaskra to tzw. „cichy złodziej wzroku”, ponieważ:

• może przebiegać bezobjawowo przez wiele lat,

• nie boli (z wyjątkiem jaskry zamkniętego kąta),

• centralna ostrość wzroku długo pozostaje zachowana – pacjent nie zauważa ubytków w polu widzenia.

  
  

Typowe objawy to:

• postępujące ograniczenie pola widzenia – tzw. widzenie „tunelowe”,

• trudność z widzeniem na boki lub w ciemności,

• aureole wokół świateł, mroczki,

• okresowe bóle głowy lub oka (szczególnie w jaskrze zamkniętego kąta),

• nagłe pogorszenie widzenia, nudności, wymioty (przy ostrym ataku jaskry).

Czynniki ryzyka – kto jest szczególnie narażony?

Istnieje wiele czynników zwiększających ryzyko rozwoju jaskry. Do najważniejszych należą:

• wiek powyżej 40. roku życia,

• występowanie jaskry w rodzinie (szczególnie u rodziców lub rodzeństwa),

• nadciśnienie tętnicze, choroby układu krążenia,

• cukrzyca,

• migreny i przewlekłe bóle głowy,

• znaczne wady wzroku (krótkowzroczność lub nadwzroczność),

• długotrwałe stosowanie steroidów (kropli, maści, tabletek),

• wcześniejsze urazy lub zabiegi okulistyczne,

• stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych (zwłaszcza długo i bez przerwy),

• płeć żeńska – kobiety są nieco bardziej narażone.

Diagnostyka jaskry – jakie badania wykonać?

W Optima Medical Kraków oferujemy pełną, nowoczesną diagnostykę jaskry. Obejmuje ona:

• pomiar ciśnienia śródgałkowego (tonometria),

• ocenę kąta przesączania (gonioskopia),

• badanie dna oka i tarczy nerwu wzrokowego,

• badanie pola widzenia (perymetria),

• optyczną koherentną tomografię siatkówki i tarczy nerwu wzrokowego (OCT),

• pachymetrię – pomiar grubości rogówki.

Diagnostyka pozwala nie tylko wykryć chorobę, ale też precyzyjnie monitorować jej rozwój i skuteczność leczenia.

Leczenie jaskry – jak zatrzymać postęp choroby?

Choć nie można wyleczyć jaskry, jej rozwój można zahamować – kluczem jest wczesne wykrycie i systematyczne leczenie.

Leczenie zależy od typu jaskry i stopnia jej zaawansowania. Najczęściej stosowane metody to:

1. Leczenie farmakologiczne

• krople do oczu obniżające ciśnienie (najczęściej stosowane),

• konieczność regularnego, codziennego stosowania,

• ważne są regularne wizyty kontrolne.

  
  

2. Leczenie laserowe

• trabekuloplastyka (SLT) – stosowana głównie w jaskrze otwartego kąta,

• irydotomia – stosowana w jaskrze zamkniętego kąta.

  
  

3. Leczenie chirurgiczne

• klasyczna trabekulektomia – tworzenie nowego ujścia dla cieczy wodnistej,

• implanty drenacyjne i mikroimplanty.

  
  

Wszystkie formy terapii mają na celu zmniejszenie ciśnienia wewnątrzgałkowego, które jest głównym czynnikiem prowadzącym do uszkodzenia nerwu wzrokowego.

Profilaktyka – jak chronić wzrok?

Każdy z nas powinien zadbać o regularne kontrole okulistyczne, ale szczególnie ważne są one dla osób:

• po 40. roku życia (raz na 1–2 lata),

• z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku jaskry,

• chorujących na cukrzycę, nadciśnienie lub migreny,

• z wysoką krótkowzrocznością,

• stosujących przewlekle leki sterydowe lub hormonalne.

  
  

Wczesna diagnostyka to szansa na zachowanie wzroku na całe życie.

Jak umówić się na konsultację okulistyczną (badanie okulistyczne) w Optima Medical w Krakowie ?

Rejestracja telefoniczna : +48 537800807

Rejestracja on-line

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy jaskra boli?

Tylko niektóre postaci – np. jaskra zamkniętego kąta – mogą powodować silny ból oka, głowy, nudności. Najczęstsza postać – jaskra otwartego kąta – nie boli.

Czy można wyleczyć jaskrę?

Nie. Jaskra to choroba przewlekła, ale odpowiednie leczenie pozwala zatrzymać jej rozwój i chronić wzrok.

Czy krople do oczu działają?

Tak, krople są skuteczną formą leczenia, ale wymagają regularnego i długotrwałego stosowania.

Czy jaskra może rozwinąć się bez podwyższonego ciśnienia?

Tak. To tzw. jaskra z normalnym ciśnieniem. Dlatego samo badanie ciśnienia to za mało.

Czy warto robić badanie pola widzenia?

Tak – perymetria pozwala wykryć pierwsze ubytki nawet wtedy, gdy pacjent jeszcze ich nie zauważa.

Czy można prowadzić samochód z jaskrą?

Tak, o ile pole widzenia jest wystarczające. Warunkiem jest skuteczne leczenie i regularna kontrola wzroku.