Wady refrakcji – czym są i jak je leczyć?

Wady refrakcji to jedne z najczęściej diagnozowanych problemów ze wzrokiem. Dotyczą zarówno dzieci, jak i dorosłych – i mogą znacząco wpływać na jakość życia, jeśli nie są odpowiednio korygowane. Wady te polegają na nieprawidłowym ogniskowaniu promieni świetlnych na siatkówce, co prowadzi do rozmazanego lub zniekształconego obrazu.

Do głównych wad refrakcji zaliczamy:

• krótkowzroczność (myopia),

• nadwzroczność (hyperopia, dalekowzroczność),

• astygmatyzm (niezborność).

Jak działa zdrowe oko?

W oku prawidłowo funkcjonującym światło wpadające przez rogówkę i soczewkę skupia się dokładnie na siatkówce, co pozwala uzyskać ostry obraz. W przypadku wad refrakcji – ten punkt ogniskowania jest przesunięty:

• przed siatkówką (krótkowzroczność),

• za siatkówką (nadwzroczność),

• lub w różnych punktach (astygmatyzm).

Krótkowzroczność (myopia)

Krótkowzroczność to wada wzroku, w której pacjent dobrze widzi z bliska, ale obiekty w oddali są zamazane. Wynika to z nadmiernej długości gałki ocznej lub zbyt dużej mocy łamiącej rogówki/soczewki – co sprawia, że obraz tworzy się przed siatkówką.

Objawy:

• trudności z widzeniem z daleka (np. tablic w szkole, znaków drogowych),

• mrużenie oczu, szczególnie przy patrzeniu w dal,

• bóle głowy, zmęczenie oczu po wysiłku wzrokowym.

  
  

Przyczyny:

• predyspozycje genetyczne,

• intensywna praca wzrokowa z bliska (czytanie, ekrany),

• niewystarczający kontakt z naturalnym światłem dziennym w dzieciństwie,

• rasa azjatycka – większa częstość występowania.

  
  

Leczenie:

• okulary z soczewkami ujemnymi (-),

• soczewki kontaktowe (sferyczne lub ortokeratologiczne),

• chirurgia refrakcyjna – np. LASIK, PRK, SMILE (po kwalifikacji),

• u dzieci: soczewki MiyoSmart, atropina 0.01–0.05%, zwiększenie aktywności na świeżym powietrzu.

Dalekowzroczność (hyperopia)

W nadwzroczności pacjent widzi wyraźniej z daleka niż z bliska. Oko jest za krótkie lub soczewka zbyt słabo załamuje światło – obraz powstaje za siatkówką.

Objawy:

• rozmazane widzenie z bliska,

• zmęczenie oczu przy czytaniu,

• częste bóle głowy,

• u dzieci: zez akomodacyjny.

  
  

Leczenie:

• okulary z soczewkami dodatnimi (+),

• soczewki kontaktowe,

• u dorosłych: laserowa korekcja wzroku (np. LASIK, PRK),

• u dzieci: odpowiednio dobrana korekcja + regularna kontrola.

Astygmatyzm (niezborność)

Astygmatyzm to wada polegająca na nieregularnej krzywiźnie rogówki lub soczewki – co sprawia, że promienie świetlne ogniskują się w różnych punktach siatkówki.

Objawy:

• zniekształcony lub „pofalowany” obraz,

• problemy z widzeniem linii prostych,

• trudność z oceną odległości i głębi,

• bóle głowy, zmęczenie oczu.

Leczenie:

• soczewki cylindryczne – okulary lub toryczne soczewki kontaktowe,

• laserowa korekcja wzroku – dostępna także dla osób z dużym astygmatyzmem.

Diagnostyka wad refrakcji

Każdą z wad wzroku można łatwo zdiagnozować podczas badania okulistycznego. W Optima Medical Group oferujemy pełen zakres diagnostyki refrakcyjnej:

• autorefraktometria (pomiar komputerowy),

• badanie ostrości wzroku z tablicą Snellena (do dali i bliży),

• badanie wady po porażeniu akomodacji (u dzieci),

• topografia rogówki (przy podejrzeniu nieregularności rogówki),

• badania doboru korekcji okularowej lub soczewek kontaktowych.

Nowoczesne metody leczenia

W zależności od wady i wieku pacjenta stosujemy:

• klasyczne okulary korekcyjne,

• miękkie i twarde soczewki kontaktowe (w tym specjalistyczne),

• zabiegi laserowe (LASIK, PRK, SMILE),

• u dzieci: leczenie kontrolujące progresję krótkowzroczności – np. MiyoSmart, atropina.

Wady refrakcji u dzieci

Wczesne wykrycie i leczenie jest kluczowe. Nieleczone wady refrakcji mogą prowadzić do:

• niedowidzenia (amblyopii),

• zeza,

• trudności w nauce i zaburzeń koncentracji.

W Optima Medical wykonujemy badania dzieci od 3. roku życia oraz prowadzimy terapię i leczenie refrakcyjnych zaburzeń rozwojowych.

Czy wadom refrakcji można zapobiec?

Choć genetyka odgrywa dużą rolę, można spowolnić lub zmniejszyć ryzyko:

• ograniczenie czasu przy ekranach,

• więcej czasu na świeżym powietrzu (szczególnie u dzieci),

• prawidłowe oświetlenie i odległość podczas nauki,

• regularne badania okulistyczne (co 12 miesięcy u dzieci i co 2 lata u dorosłych).

Jak umówić się na konsultację okulistyczną (badanie okulistyczne) w Optima Medical w Krakowie ?

Rejestracja telefoniczna : +48 537800807

Rejestracja on-line

Najczęściej zadawane pytania – Wady refrakcji (FAQ)

Czy wady wzroku można wyleczyć na stałe?

Wady refrakcji można skutecznie skorygować. Trwałe „wyleczenie” jest możliwe głównie przez zabieg chirurgiczny (np. LASIK) – ale nie każdy się do niego kwalifikuje.

Czy dziecko może „wyrosnąć” z wady wzroku?

Rzadko. Wady refrakcji mają tendencję do stabilizacji lub pogłębiania się. Regularna korekcja i kontrole są kluczowe.

Czy noszenie okularów pogarsza wzrok?

Nie – to mit. Okulary poprawiają komfort widzenia i nie wpływają negatywnie na wadę.

Kiedy dziecko powinno mieć pierwsze badanie wzroku?

Najlepiej ok. 3. roku życia, a wcześniej – jeśli występują niepokojące objawy (np. zez, mrużenie oczu, unikanie zabaw wymagających skupienia wzroku).

Czy wady refrakcji pogarszają się z wiekiem?

Tak – zwłaszcza krótkowzroczność w dzieciństwie i nadwzroczność związana z wiekiem (presbiopia). Dlatego warto kontrolować wzrok regularnie.

Czy można mieć jednocześnie kilka wad wzroku?

Tak. Często występuje np. krótkowzroczność z astygmatyzmem lub nadwzroczność z astygmatyzmem. Diagnostyka pozwala je precyzyjnie zidentyfikować i dobrać odpowiednią korekcję.