Film łzowy nazywany potocznie łzami, pokrywa całą powierzchnię oka- stanowi on swoistą ochronę przed podrażnieniem gałki ocznej. Film łzowy podzielony jest na dwie warstwy- warstwa zewnętrzna lipidowa chroni oko przed zanieczyszczeniami zewnętrznymi, parowaniem wody, sprawia że powierzchnia optyczna jest gładka i błyszcząca. Kolejną warstwę (wewnętrzną) stanowi powłoka wodna i mucynowa, odpowiedzialna jest ona za nawilżenie gałki ocznej, ochronę przed bakteriami oraz za zapewnienie przejrzystości rogówce.

FIZJOLOGIA FILMU ŁZOWEGO W ZABURZENIACH POWIERZCHNI OKA.

Przedrogówkowy film łzowy jest niezwykle cienki, składa się on z dwóch warstw, które posiadają istotne funkcje i stanowią o stabilności filmu łzowego.

Zaburzenia powiązane z filmem łzowym nazwać możemy Zespołem Suchego Oka.

ZSO podzielić można na dwie kategorie:

1. Zespół suchego oka (nadmierne parowanie)- kategoria ta wiąże się z niedoborem warstwy lipidowej na powierzchni oka. W skutek niedoboru, oko staje się wysuszone i podrażnione.

2. Zespół suchego oka (niedobór filmu łzowego)- kategoria ta związana jest z zaburzeniami dotyczącymi filmu łzowego. W skutek chorób gruczołu łzowego lub zespołu Sjögrena dochodzi do zablokowania produkcji łez- co wpływa na nawilżenie oka.

SKŁAD FILMU ŁZOWEGO

Film łzowy jest cienką wydzielina ochroną pokrywająca gałkę oczną. Film łzowy wydzielany jest przez gruczoły łzoweumiejscowione w górnym kąciku oczodołu.

Jak zostało wspominanie na początku artykułu- film łzowy składa się z warstw:

1. Warstwa lipidowa- wydzielana przez gruczoły

2. Warstwa wodna- wydzielana przez gruczoły łzowe, składa się z: białka, elektrolitów, mucyny

3. Warstwa śluzowa- wydzielana przez komórki kubkowe spojówki

Produkcja filmu łzowego jest procesem systematycznym i synonimicznym. Film łzowy podlega ciągłej wymianie w wyniku łzawienia oczu oraz produkcji nowych łez. Jakiekolwiek nieprawidłowości zarówno w procesie produkcji filmu łzowego jak i jego strukturze czy składzie- okulistyce postrzegane są jako zaburzenia.

ROLA FILMU ŁZOWEGO

Film łzowy odgrywa ogromną rolę w funkcjonowaniu narządu wzroku- odpowiedzialny jest on nie tylko za ochronę gałki ocznej przed zanieczyszczeniami zewnętrznymi oraz zakażeniami. Reguluje on poziom nawilżenia oka, a także zmniejsza tarcie pomiędzy tkankami. Dzięki regularnej produkcji filmu łzowego, oko nie przesusza się, nie piecze i nie jest podrażnione, ma również możliwość regeneracji co zapobiega przemęczeniu oczu. Dzięki swojej strukturze, film łzowy wyrównuje powierzchne oka przez co powieka jest w stanie gładko się po niej przesuwać, a gałka oczna może poruszać się w dowolnych kierunkach bez poczucia tarcia. Zawarte w filmie łzowym składniki przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze pozwalają zabezpieczyć oko przez infekcjami.

Stabilność filmu łzowego utrzymana zostaje głównie przez warstwę tłuszczową, która reguluje odparowywanie łez. Warstwa mucynowa natomiast zapewnia przyleganie filmu łzowego ściśle do powierzchni rogówki.

ZABURZENIA FILMU ŁZOWEGO -PRZYCZYNY:

Zaburzenia filmu łzowego nazywane również zespołem suchego oka, może mieć wiele przyczyn. Przyjmowanie niektórych medykamentów może w znacznym stopniu wpływać na jakość i ilość produkowanego filmu łzowego. Przyczyną mogą być również zabiegi okulistyczne m.in. laserowa korekcja wzroku, a także regularne przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach, urazy oka, jak równieżkontakt z czynnikami zewnętrznymi takimi jak: smog czy dym.

Zespół suchego oka związany być może, również z chorobami przewlekłymi organizmu jak cukrzyca, choroby tarczycowe czy też zespołem Sjorgena.

ZSO charakteryzuje się dużym dyskomfortem, odczuwalne może być również:

• pieczenie,

• uczucie suchości,

• zmęczenie oczu,

• problemy z ostrością obrazu,

• swędzenie,

• nadmierna wrażliwość na światło.
  

ZABURZENIA FILMU ŁZOWEGO: DIAGNOSTYKA:

Diagnostyka zaburzeń związanych z filmem łzowym może być różna. Najczęściej jednak, pierwszym etapem diagnozy jest badanie czasu przerwania filmu łzowego. Badanie to ma na celu określenie czasu jaki upływa pomiędzy mrugnięciem (podczas którego na powierzchni oka rozprowadzany jest film łzowy) a ponownym odtworzeniem filmu łzowego aż do momentu jego przerwania. Dzięki diagnostyce ocenić można grubość i jakość warstwy lipidowej odpowiadającej za stabilność i napięcie filmu łzowego na powierzchni oka.

Badanie to wykonywane jest w ramach diagnostyki zespołu suchego oka, jak również innych zaburzeń nawilżania powierzchni oka. W diagnostyce ZSO stosuje się również szereg badań pomocniczych jak test Schirmera, badanie gruczołów Meiboma czy badanie w lampie szczelinowej

BADANIA- OCENA STANU FILMU ŁZOWEGO:

Ocena stanu filmu łzowego wykonywana jest najczęściej w ramach diagnostyki suchego oka lub u pacjentów z podejrzeniem tego schorzenia. Poza standardowym badaniem w lampie szczelinowej, gdzie oko poddawane jest analizie okulistycznej, wykonywane są również badania takie jak:

• test Schirmera- pozwala ocenić warstwę wodną filmu łzowego,

• pomiar czasu przerwania filmu łzowego- pozwala na ocenęgrubości i jakości warstw lipidowej,

• badanie gruczołów Meiboma- pozwala na ocenę wydzieliny uwalnianej z gruczołów przy krawędzi powieki po uciśnięciu i delikatnym masażu powieki,

• barwienie powierzchni oka fluoresceiną- pozwala ocenić stan nabłonka pokrywającego rogówkę,

JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO BADANIA?

Na badanie należy stawić się bez makijażu oraz sztucznych rzęs. Zaleca się aby odpowiednio wcześniej zdjąć soczewki kontaktowe, jeżeli takowe są przez pacjenta użytkowane (około 15min wcześniej). Poza tym badanie nie wymaga od pacjenta dodatkowych przygotowań.

WSKAZANIA DO BADANIA FILMU ŁZOWEGO:

• Podejrzenie zespołu suchego oka,

• Zaburzenia nawilżania powierzchni oka,

• Chroniczne zmęczeni oczu,

• Suchość i pieczenie oczu,

• Brak ostrości widzenia.

JAK ODBUDOWAĆ FILM ŁZOWY?

Leczenie zaburzeń filmu łzowego opiera się na leczeniu objawowym- stosowane są preparaty imitujące łzy (sztuczne łzy z dodatkiem substancji zwiększającej lepkość). Podczas leczenia należy unikać przebywania w klimatyzowanych ,zadymionych pomieszczeniach lub innych czynników które wpływają na pogorszenie stanu filmu łzowego.