Zapalenie spojówek – przyczyny, objawy, rodzaje i skuteczne leczenie.

Czym jest zapalenie spojówek?

Zapalenie spojówek to jedna z najczęstszych i najbardziej uciążliwych chorób oczu, która może dotknąć osoby w każdym wieku – od niemowląt po seniorów. Choroba ta polega na stanie zapalnym cienkiej, przezroczystej błony śluzowej zwanej spojówką. Spojówka pokrywa wewnętrzną powierzchnię powiek oraz część gałki ocznej i pełni ważną rolę ochronną. Odpowiada za obronę oka przed drobnoustrojami, pyłem, alergenami i innymi szkodliwymi czynnikami, a także uczestniczy w nawilżaniu i odżywianiu rogówki.

W momencie zakażenia lub podrażnienia spojówki, dochodzi do reakcji zapalnej, która objawia się zaczerwienieniem, obrzękiem i innymi dolegliwościami okulistycznymi. W większości przypadków zapalenie spojówek nie stanowi poważnego zagrożenia dla zdrowia, ale nieleczone może prowadzić do powikłań, szczególnie u osób z obniżoną odpornością, dzieci lub osób noszących soczewki kontaktowe.

Jakie są objawy zapalenia spojówek?

Objawy zapalenia spojówek są dość charakterystyczne, jednak mogą różnić się w zależności od przyczyny. Zwykle dotyczą jednego oka, ale często w krótkim czasie rozprzestrzeniają się również na drugie.

Do najczęstszych objawów należą:

• przekrwienie i zaczerwienienie spojówek,

• pieczenie i swędzenie oczu,

• łzawienie lub nadmierne wydzielanie łez,

• uczucie piasku pod powiekami,

• światłowstręt, czyli nadwrażliwość na światło,

• obrzęk powiek i spojówek,

• wydzielina z oka – wodnista, śluzowa lub ropna,

• sklejanie się powiek, szczególnie rano,

• uczucie ciała obcego w oku,

• w niektórych przypadkach – pogorszenie ostrości widzenia.

Główne przyczyny zapalenia spojówek

Stan zapalny spojówek może być wywołany przez różne czynniki. Najczęstsze z nich to:

• infekcje wirusowe,

• zakażenia bakteryjne,

• alergie sezonowe lub całoroczne,

• drażniące substancje chemiczne (np. dym, chlor, kosmetyki),

• ciała obce (np. rzęsy, kurz),

• nieprawidłowe użytkowanie soczewek kontaktowych,

• choroby ogólnoustrojowe, takie jak choroby autoimmunologiczne.

Rodzaje zapalenia spojówek

Wirusowe zapalenie spojówek

Wirusowe zapalenie spojówek to najbardziej zakaźna postać choroby. Zazwyczaj wywołują je adenowirusy, które przenoszą się drogą kontaktową – poprzez dłonie, ręczniki, przybory toaletowe lub krople łzowe osoby zakażonej. Choroba często występuje w skupiskach ludzi, takich jak szkoły, przedszkola, przychodnie czy biura.

Początek infekcji jest nagły. Typowe objawy to łzawienie, zaczerwienienie oczu, światłowstręt oraz uczucie pieczenia. W odróżnieniu od innych postaci, wydzielina jest wodnista i przezroczysta. W przebiegu choroby może dojść również do powiększenia węzłów chłonnych przed uchem, co bywa mylone z infekcją ucha lub gardła.

Wirusowe zapalenie spojówek może trwać od 7 do 21 dni. Mimo że leczenie ma charakter głównie objawowy, kontrola okulistyczna jest wskazana, ponieważ choroba może prowadzić do powikłań, takich jak zapalenie rogówki.

Bakteryjne zapalenie spojówek

Bakteryjne zapalenie spojówek jest spowodowane przez bakterie, najczęściej gronkowce, paciorkowce oraz bakterie Haemophilus influenzae. Charakterystyczna dla tej postaci jest gęsta, żółta lub zielonkawa wydzielina ropna, która powoduje sklejanie się powiek, szczególnie po nocy. Często towarzyszy jej obrzęk powiek oraz silne zaczerwienienie spojówek.

Zakażenie zwykle rozpoczyna się w jednym oku, ale szybko obejmuje także drugie. W leczeniu stosuje się miejscowe antybiotyki w postaci kropli lub maści, które znacznie przyspieszają ustąpienie objawów i skracają czas choroby. Nieleczone zapalenie bakteryjne może prowadzić do powikłań, takich jak owrzodzenia rogówki.

Alergiczne zapalenie spojówek

Alergiczne zapalenie spojówek to przewlekła postać choroby, związana z nadmierną reakcją układu odpornościowego na alergeny. Może występować sezonowo – najczęściej w okresie pylenia roślin – lub całorocznie, w przypadku uczulenia na roztocza, sierść zwierząt lub pleśnie.

Objawy obejmują silne swędzenie, pieczenie, wodnistą wydzielinę i łzawienie. Oczy są zazwyczaj obustronnie zaczerwienione, a spojówki obrzęknięte. Objawom często towarzyszy katar sienny lub napady kichania.

Leczenie polega na eliminacji alergenu, stosowaniu kropli przeciwhistaminowych, stabilizatorów komórek tucznych lub – w cięższych przypadkach – kropli zawierających sterydy. Konieczna jest konsultacja z okulistą i często także z alergologiem.

Diagnostyka zapalenia spojówek

Podstawą skutecznego leczenia zapalenia spojówek jest prawidłowe rozpoznanie przyczyny. Lekarz okulista przeprowadza dokładny wywiad oraz badanie przedniego odcinka oka w lampie szczelinowej. W niektórych przypadkach może być konieczne pobranie wymazu z oka lub skierowanie na dodatkowe badania w kierunku nużeńca, grzybów czy obecności ciała obcego.

Jak leczyć zapalenie spojówek?

Leczenie dobiera się indywidualnie w zależności od postaci choroby. W większości przypadków obejmuje ono:

• krople nawilżające i sztuczne łzy,

• krople antybiotykowe (przy zakażeniach bakteryjnych),

• leki przeciwwirusowe lub przeciwzapalne (przy ciężkim przebiegu),

• leki przeciwhistaminowe (przy alergii),

• odpowiednią higienę i unikanie czynników drażniących.

Nie należy stosować żadnych kropli na własną rękę, zwłaszcza jeśli zawierają sterydy – mogą one pogorszyć stan, jeśli przyczyna choroby jest wirusowa lub grzybicza.

Higiena i profilaktyka

Aby ograniczyć rozprzestrzenianie się choroby oraz skrócić czas trwania objawów, warto przestrzegać kilku zasad:

• myj ręce przed i po dotykaniu oczu,

• nie używaj wspólnych ręczników, kosmetyków ani poduszek,

• unikaj soczewek kontaktowych w czasie infekcji,

• dezynfekuj często używane powierzchnie (klamki, telefon, okulary),

• nie pocieraj oczu – to sprzyja zakażeniu lub nadkażeniu.

Kiedy udać się do okulisty?

Warto skonsultować się z lekarzem, jeśli:

• objawy nie ustępują po kilku dniach,

• widzenie uległo pogorszeniu,

• pojawił się silny ból oka lub światłowstręt,

• oko jest silnie obrzęknięte lub wydzielina ropna gęstnieje,

• zapalenie często nawraca lub ma nietypowy przebieg.

W Optima Medical Group w Krakowie zapewniamy szybką i profesjonalną diagnozę oraz skuteczne leczenie wszystkich rodzajów zapalenia spojówek, zarówno u dzieci, jak i u dorosłych.

Jak umówić się na konsultację okulistyczną (badanie okulistyczne) w Optima Medical w Krakowie ?

Rejestracja telefoniczna : +48 537800807

Rejestracja on-line

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy zapalenie spojówek jest zaraźliwe?

Tak, szczególnie postać wirusowa i bakteryjna są bardzo zakaźne. Alergiczne zapalenie spojówek nie przenosi się między osobami.

Jak długo trwa zapalenie spojówek?

W zależności od przyczyny: wirusowe może trwać od 7 do 21 dni, bakteryjne zwykle 3–7 dni po wdrożeniu leczenia. Alergiczne może się utrzymywać przez dłuższy czas, zależnie od kontaktu z alergenem.

Czy zapalenie spojówek może prowadzić do utraty wzroku?

W większości przypadków nie, jednak powikłania – szczególnie w postaci wirusowej lub bakteryjnej – mogą prowadzić do uszkodzeń rogówki. Dlatego ważna jest szybka konsultacja lekarska.

Czy dzieci mogą chodzić do przedszkola z zapaleniem spojówek?

Nie. W przypadku zakaźnego zapalenia spojówek dziecko powinno pozostać w domu, aby nie zarażać innych dzieci.

Czy można stosować krople bez recepty?

Tylko łagodzące i nawilżające. Stosowanie leków z antybiotykiem lub sterydem bez nadzoru lekarza jest niewskazane i może być niebezpieczne.